Een grote biodiversiteit houdt de koeien weerbaar en gezond. René Bor legt uit:

“Wij hebben een grote diversiteit aan wilde planten, insecten, vogels en dieren op en rond de landerijen. Deze biodiversiteit is een gevolg van onze manier van werken. Het begint ermee dat we extensief bemesten. In ons grasland krijgen kruiden en bloemen zo de kans om tot groei en bloei te komen. Ook doen we aan mozaïekmaaien: in het gemaaide weiland laten we eilandjes met lang gras staan. Die variatie in graslengte is goed voor de weidevogels: in het korte gras zoeken ze voedsel, in het hoge gras kunnen ze schuilen. Het voorjaar vind ik het mooiste seizoen. Dan gaan de koeien naar buiten en staat het weiland vol paardenbloemen en vergeet-me-nietjes en zijn er volop weidevogels. Ik heb geen favoriete soort maar geniet van het plaatje als geheel. Een grote biodiversiteit hoort bij de biodynamische landbouw. Hoe diverser het onder en boven de grond is, des te complexer en weerbaarder het systeem. Al die beestjes en planten houden elkaar in evenwicht. We hebben wel muizen en plaag-insecten maar nooit zoveel dat ze schade aanrichten. Voor de koeien is een grote biodiversiteit in het grasland ook heel goed: met een gevarieerde maaltijd kunnen zij zich makkelijk gezond houden. We hebben wel eens een zieke koe maar met het aanbod aan kruiden kunnen ze het meestal zelf oplossen en hoef ik niet in te grijpen met medicatie.”

Bij de biodynamische landbouw gaat men nog een stapje verder dan bij de biologische landbouw. Hierbij valt te denken aan: Door planmatige vruchtwisseling, organische bemesting en het gebruik van kruidenpreparaten, wordt de vruchtbaarheid van de bodem op natuurlijke wijze in stand gehouden. Het veevoer wordt grotendeels (minimaal 80%) op het eigen bedrijf verbouwd en is van biologisch-dynamische herkomst. Het bedrijf wordt zoveel mogelijk als een gesloten ecologisch systeem opgezet. Lichamelijke ingrepen aan de dieren (waaronder bijv. onthoornen) zijn niet toegestaan. Specifieke extra eisen voor biologisch-dynamische zuivelproducten zijn dat: de melk niet gehomogeniseerd mag worden alleen extracten, geen aroma’s als smaakstof mogen worden toegevoegd aan kaas geen lysozym mag worden toegevoegd Verantwoordelijk voor de Demeter certificering in Nederland is Stichting Demeter.

Bodemleven is aan ons oog onttrokken maar het zorgt wel voor onze dagelijkse voeding. Durk Oosterhof legt uit:

“Het bodemleven onder de grond is wel acht keer meer in gewicht dan de koeien die er bovenop lopen. Al die schimmels, bacteriën, wormen en kevers staan aan de basis van ons voedsel: ze zorgen namelijk voor een vruchtbare bodem waar grassen en gewassen op kunnen groeien. Voor een goed verloop van de levensprocessen in de bodem is er een grote biodiversiteit nodig. Alle bodemorganismes zijn dus even belangrijk. Ik ben wel verheugd als ik pendelaars zie. Deze wormen graven verticale gangen en verbinden zo de diepere bodemlagen met de bovenlaag. Die verbinding is belangrijk: het zorgt ervoor dat de gewassen dieper kunnen wortelen. Als boer wil ik goed op dat bodemleven passen. Dat doe ik heel basaal: zo min mogelijk met zware machines over het land rijden en alleen maar plantaardig materiaal en dierlijke mest uitbrengen waar het bodemleven iets mee kan. Een actief bodemleven legt organische stof vast in de grond. Dat is een milieuvoordeel: het voorkomt CO2 uitstoot in de lucht en de grond kan beter water opnemen als er veel regen valt. Hoe langer ik boer ben des te groter mijn fascinatie voor de bodem: als ik mijn schop erin steek, lijkt het saai materiaal maar als ik kijk wat er aan plantensoorten op kan groeien dan is het toch een wonderlijk geheel.”

Het bodemleven, de planten en koeien hebben elkaar nodig. René Bor legt uit:

“De bodem is de basis van ons bedrijf. Wij verbeteren en ontwikkelen de bodem door het bodemleven te activeren. Dat doen wij met stromest. Onze koeien liggen in de winterperiode op een bed van stro. In het voorjaar brengen we de mix van mest en stro uit over het land. De bacteriën, schimmels, wormen en andere bodembeestjes voeden zich met deze stromest. Hoe diverser en complexer het bodemleven is, hoe beter de stromest opgenomen kan worden en des te vruchtbaarder de bodem is voor de planten. Alles werkt met elkaar samen. Het bodemleven, de planten en koeien kun je niet los van elkaar zien. Dankzij het bodemleven kunnen onze koeien gras eten en melk geven. Aan de weerbaarheid van de grond kunnen we zien hoe actief het bodemleven is. De percelen rondom de boerderij hebben wij het langst in ons beheer. Als de koeien daar het gras stuklopen, hersteld de grasmat zich snel. Op de nieuwere percelen is het bodemleven minder ontwikkeld en duurt het langer voordat het weer groen is. Met preparaten – een soort homeopathische supplementen die we aan de bodem toedienen – willen we ons bedrijf als geheel nog beter in balans brengen. Ikzelf zie de preparaten vooral als een manier om aandacht aan de bodem te geven: alles wat aandacht krijgt groeit. Door aandachtig met de bodem om te gaan, kunnen wij een vruchtbare bodem met een actief bodemleven ontwikkelen.”

Zuiver Zuivel is een merk met uitsluitend producten van biodynamische kwaliteit, geleverd door 25 unieke biodynamische familiebedrijven die continu in ontwikkeling zijn. Onze boeren organiseren regelmatig activiteiten. Bij sommige boeren kan je het hele jaar op en rond het bedrijf komen kijken. Bekijk onze boeren!