Kalf bij de koe
Biodynamische melkveehouders lopen voorop als het gaat om een dier- en natuurvriendelijke bedrijfsvoering. Vier melkveehouders van het biodynamische merk Zuiver Zuivel gaan nog een stap verder en houden de kalfjes bij de koe. Deze melk wordt als halfvolle en volle “kalf bij koe” melk verkocht in de biologische speciaalzaken.
Kalf bij koe is een onderwerp waar de afgelopen jaren steeds meer aandacht voor is. Het klinkt heel vanzelfsprekend, maar in de praktijk zijn er voor- en nadelen. Voor iedere melkveehouder is het een zoektocht hoe de kalfjes bij de koe kunnen blijven. Voordelen zijn dat de kalfjes een betere weerstand opbouwen, dus minder snel ziek worden en dat koe en kalf diereigen gedrag kunnen vertonen. Maar het vergt ook aanpassingen en extra aandacht op de boerderij. Een aandachtspunt is bijvoorbeeld dat het kalf niet te veel of juist te weinig melk binnenkrijgt, en het is belangrijk dat de kalfjes niet verwilderen. De melk die een kalf drinkt kan niet aan de melkfabriek worden geleverd, en kalf bij koe is daardoor ook kostprijsverhogend voor de boer.
De biodynamische melkveehouders van Zuiver Zuivel die kalf bij koe houden hebben hiermee al jaren ervaring, en zijn er van overtuigd dat dit het beste is voor kalf en koe. Zuiver Zuivel start nu met halfvolle en volle melk in kartonnen pakken en statiegeld glazen flessen. Als de kalf bij koe melk een succes wordt, is het plan om het assortiment verder uit te breiden. De melkveehouders krijgen een meerprijs van 7 cent per liter verkochte melk ter compensatie van de meerkosten.
Natuurlijke eenheid
Eén van de melkveehouders die zijn kalfjes bij de koe laat is Durk Oosterhof, biodynamisch melkveehouder in Drachten. Durk: “Ik heb op een gegeven moment mijn oude patroon van hoe ik met koe en kalf omging doorbroken en ben gestart met het kalfje bij de koe te laten. Het grappige is: niet alleen voor de koe en het kalf maar ook voor mijzelf is het er leuker op geworden. De moederkoe besteedt 24 uur per dag aan de zorg van haar kalf, tijd die ik er nooit aan zou kunnen besteden. Als biodynamische boer beschouw ik mijn bedrijf als één geheel: ik knip de processen niet in deelstukjes op maar bekijk ze in samenhang. Door het kalfje bij de moederkoe te laten zogen, houd ik die natuurlijke eenheid in stand.”
Evenwichtige kudde
Ook voor Armando Kok, melkveehouder in De Glind is kalf bij koe een stap in de richting van een zo natuurlijk mogelijke melkveehouderij. “Bij ons lopen de kalfjes bij de melkkoeien in de kudde. Voor de moederkoe is het fijn om haar kind bij zich te houden: daarmee kan ze haar natuurlijke moederinstinct uitleven. Naast de jonge kalfjes heb ik ook graag wat koeienwijsheid – oudere koeien – in de kudde staan. Door die verschillende leeftijden vormen onze koeien een evenwichtige kudde: ik zie sterke sociale banden en ze helpen elkaar.”
FAQ
Hoeveel melkveehouders van Zuiver Zuivel houden kalf bij koe?
Op dit moment zijn er 6 melkveehouders die kalf bij koe houden. Van 4 van deze melkveehouders gaat de melk in de ‘kalf bij koe melk’. Er zijn ook melkveehouders die een deel van hun kalveren bij de koe laten. Deze melk zit niet in de ‘kalf bij koe melk’. Dit is alleen melk van melkveehouders die alle kalfjes bij de koe laten.
Welke melkveehouders houden kalf bij koe?
Deze 6 melkveehouders houden kalf bij koe.
Durk Oosterhof – Zuiver Zuivel
Gerard Keurentjes – Zuiver Zuivel
Welke producten worden gemaakt van ‘kalf & koe blijven samen melk’?
Een aantal Zuiver Zuivel melkveehouders houdt de kalveren wel bij de koe. De biodynamische melk van deze melkveehouders wordt vanaf 1 oktober 2022 apart opgehaald en apart verwerkt en afgevuld als halfvolle en volle melk in statiegeld flessen en liter pakken. We hopen het assortiment uit te kunnen breiden.
Hoe zorgen jullie ervoor dat de Zuiver Zuivel volle en halfvolle melk alleen komt van de boeren die het kalfje langer bij hun moeder houden?
De melk van de Zuiver Zuivel melkveehouders die hun kalveren bij de koe houden wordt apart opgehaald en apart verwerkt. Deze melkstroom is dus gescheiden van de andere Zuiver Zuivel melk die van boeren komt die niet standaard de kalveren bij de koe houden.
Hoe lang blijven de kalveren bij de koe?
De vrouwelijke kalfjes (vaarskalfjes) blijven minimaal 3 maanden bij de koe. Stierkalfjes blijven minimaal 30 dagen bij de koe maar in de meeste gevallen is dit ook 3 maanden.
Hoe gaat het met de kalveren na 3 maanden?
Als de kalfjes bij de koe blijven, zien ze al van jongs af aan dat de koe gras/hooi eet. De kalfjes gaan al snel (in de wei al na 2 weken) de koe nadoen, en leren op deze wijze al snel dat ze gras kunnen eten. Na 3 maanden melk drinken bij de koe zijn de meeste kalfjes inmiddels gewend aan het eten van gras/hooi en ze hebben dan minder behoefte om te drinken bij de koe. Dit is dus een ‘natuurlijke’ leeftijd, waarbij de kalfjes vaak verhuizen naar een kalverweide, maar bij sommige bedrijven blijven de kalfjes in een familiekudde bij elkaar. Dat verschilt dus per bedrijf.
Zijn de overige Zuiver Zuivel melkveehouders ook aan het kijken of ze de kalveren bij de koe kunnen gaan houden?
De producten van Zuiver Zuivel worden gemaakt van melk die afkomstig is van de koeien van 25 biodynamische melkveehouders. Het grootste gedeelte van de melk van melkveehouders die kalf bij koe houden gaat in de volle en halfvolle melk in pakken en flessen. Een deel van deze ‘kalf bij koe melk’ gaat in de andere producten. Om dat die andere producten niet 100% van bedrijven komen die kalf bij koe laten staat daar dan ook het logo ‘kalf & koe blijven samen’ niet op.
Alle Zuiver Zuivel melkveehouders kijken naar welke stappen zij als individueel bedrijf en als groep op het gebied van kalf bij de koe kunnen nemen. Zo heeft er een bijeenkomst plaatsgevonden waarbij de melkveehouders diverse voorbeelden van kalf bij koe hebben gezien. Er is bekeken hoe dit in te passen is in een bedrijfsvoering, en er is gesproken over de manier waarop dit gerealiseerd kan worden.
In vervolg op deze bijeenkomst is een werkgroep ‘Kalf bij koe’ ingesteld. De werkgroep bestaat uit melkveehouders die wel en niet de kalveren bij de koe houden. Zij onderzoeken of en zo ja op welke wijze bij de boeren van Zuiver Zuivel die nog geen kalf bij koe houden hier invulling aan kunnen gegeven. Ook Dierenbescherming gaat een project ‘Kalf bij koe’ starten. Uiteraard zullen wij kijken wat we van dit project kunnen leren, en of we aan de hand daarvan invulling kunnen geven aan kalf bij koe voor Zuiver Zuivel.
Is er controle bij de kalf bij koe melkveehouders?
Als onafhankelijke controle-instantie houdt Stichting Demeter er toezicht op, dat deze boeren zich houden aan de kalf bij koe normen. De criteria waarop wordt gecontroleerd:
- Het kalf is geboren uit een melkkoe op het desbetreffende melkveebedrijf.
- De minimale periode waarin vaarskalf bij de koe blijft is 12 weken, hierin mag een speenperiode van 2 weken worden meegenomen waarin het kalf gedurende korte periodes van zijn moeder wordt gescheiden.
- De minimale periode waarin het stierkalf bij de koe blijft is 30 dagen.
- De melkveehouder draagt zorg dat het kalf op biologische wijze wordt grootgebracht, hetzij op eigen erf, hetzij elders.
- Kunnen kalf en koe uit gezondheidsoverwegingen niet bij elkaar gehouden worden, dan staat het de melkveehouder vrij om alternatieve middelen in te zetten.
- Indien de koe dermate beschermend gedrag gaat vertonen jegens het kalf, waardoor de veiligheid in het geding kan komen, staat het de melkveehouder vrij alternatieve middelen in te zetten.
- Het kalf moet gevoed worden door de eigen moeder of een pleegkoe.
- Het kalf moet ten minste twee keer per dag uit de uier van de koe kunnen drinken.
- Het spenen en het scheiden van koe en kalf mag niet abrupt zijn. Er moet een minimale afspeenperiode zijn van twee weken. Uitzondering hierop vormt het systeem waarbij de kalveren gedurende de nacht al van de moeder worden gescheiden in een zogenaamde crèche.
Stelt Stichting Demeter een eis over kalf bij koe?
De Zuiver Zuivel producten hebben een Demeter-certificaat. Demeter stelt geen eis dat kalfjes bij de koe moeten blijven. Een Demeter norm is: Kalfjes moeten minimaal 3 maanden bedrijfseigen melk krijgen, en krijgen dus geen (biologische) poedermelk. Een deel van de biodynamische boeren kiezen er voor om de kalveren bij de koe te laten lopen. Een andere norm is dat klaveren vanaf 7 dagen oud in groepsverband moeten worden gehouden. Ze moeten naar hun aard kunnen bewegen, dat is uitgangspunt bij Demeter.
Waar is de ‘kalf & koe blijven samen’ melk van Zuiver Zuivel te koop?
De melk is te koop in de biospeciaal zaak en bij diverse webwinkels. Zie www.zuiverzuivel.nl/verkrijgbaar